Телефон чалуулары аркылуу жарандарды алдоонун ар кандай ыкмаларын колдонуп, алдамчылар сиздин эсептериңизден акчаңызды уурдоо же кийин которуу үчүн сиздин атыңызга онлайн насыя алуу максатын көздөшөт.
Бул кантип жасалат?
Биринчиден, адамга коммерциялык банктын болжолдуу кызматкери телефон чалып, жеке маалыматтары сыртка чыгып кеткендиги же анын атына үчүнчү жактар тарабынан онлайн насыялар берилгени тууралуу кабарлаган. Андан кийин Улуттук банктын (же башка мамлекеттик органдын) жасалма кызматкери аралашып, акча сактоо шылтоосу менен жабырлануучуга аны коопсуз, корголгон эсепке которууну сунуштайт. Бирок кол салгандар колдонгон сандар жасалма болушу мүмкүн. Аны ынандырарлык кылуу үчүн алар жасалма документти же Улуттук банктын жетекчилигинин колу жана тиешелүү логотиби бар башка документти жөнөтүшү мүмкүн. Бул учурда, алдамчылардын көрсөтмөлөрүн аткаруу менен, алдамчылардын курмандыгы онлайн кредиттерди которуу же арыз берүү боюнча бардык операцияларды өздөрү жүргүзөт.
Өзүңүздү кантип коргой аласыз?
- Эгер сизге банктын, Улуттук банктын же башка мамлекеттик органдардын ойдон чыгарылган кызматкерлери телефон чалып, сиздин жеке маалыматтарыңыз же сиздин атыңызга берилген уруксатсыз онлайн насыя тууралуу кабарлашса, сүйлөшүүнү токтотуңуз. Эгерде сиз сүйлөшүүнү улантууну чечсеңиз, сүйлөшүү учурунда эч кандай шартта экранды бөлүшүүнү күйгүзбөңүз, жеке (жашыруун) маалыматыңызды (ИНН, коддор, ПИН коддор ж.б.) бербеңиз, сиз жөнүндө эч кандай маалыматты ырастабаңыз. Андыктан мессенджерлерде белгисиз номерлерден келген видео чалууларга такыр жооп бербегениңиз, ошондой эле бейтааныш адамдардын текшерилбеген интернет шилтемелерине кирбегениңиз жакшы.
- Эгер телефон чалуу сизде шектенүүлөрдү жаратса, анда белгилүү бир банктын веб-сайтта, мобилдик тиркемелерде көрсөтүлгөн расмий номерлерине чалышыңыз керек же жакынкы банктын кеңсесине кайрылышыңыз керек;
- Эсиңизде болсун, банктар жана Улуттук банк уруксатсыз онлайн насыялар же жеке маалыматтардын ачыкка чыгышы боюнча телефон чалышпайт жана мессенджерлер аркылуу кызматкерлердин ID же башка расмий документтерди жөнөтпөйт.
Эгер алдамчылардын курмандыгы болуп калсаңыз, эмне кылуу керек?
Эгер сиз алдамчылыктын курмандыгы болуп калганыңызды түшүнсөңүз, бул тууралуу дароо банкка билдирип, картаны же эсепти жаап салууну суранып, андан соң тез арада укук коргоо органдарына арыз менен кайрылышыңыз керек.
ЭСТЕБЕ:алдамчылардын схемалары ар кандай болушу мүмкүн, бирок негизги максаталаргаошондуктан акча которушу мүмкүн деп эсептешет. Акчаңызды которгон учурдан тартып шылуундардын максаты ишке ашат.
МААНИЛҮҮКыргыз Республикасынын Улуттук банкынын www. nbkr.kg жана Улуттук банктын социалдык тармактардагы расмий баракчалары, анда керектөөчүлөр үчүн маанилүү маалыматтар жайгаштырылган: Instagram-nbkr_kg; Улуттук банктын Facebook жана Telegram каналдары, ошондой эле веб-сайттарда жана мобилдик тиркемелерде каржы-кредиттик уюмдардын кабарлары жана билдирүүлөрү.